Nefsânî

Nefsânî, temelde “nefs” kökünden türemiş bir sıfattır ve “nefisle (ego, benlik, aşağı dürtülerle) ilgili, nefsî arzulara dair, benliğe ait” anlamlarına gelir. Türkçede, özellikle tasavvuf ve ahlâk terminolojisinde kullanıldığında, genellikle bedenî, hazza veya menfaate yönelik, dünyaî veya ‘alt benlik’ diye ifade edebileceğimiz dürtü ve arzularla ilişkilendirilir.

• Nefs: Arapça kökenli bir kelime olup, insandaki “benlik, ego, öz varlık, ruh” gibi anlamlara gelir.
• Nefsânî: “Nefsle ilgili” demektir. Örneğin:
  • Nefsânî arzular = Benlik veya bedensel haz temelli arzu ve istekler
  • Nefsânî duygular = İnsanın bencil, aşırı hırslı, öfkeli, şehvetli, doyumsuz vs. yönlerini besleyen duygular

Özellikle manevî ve ahlâkî konuşmalarda, “nefsânî” ifadesi genellikle olumsuz bir bağlama sahiptir; kişinin benmerkezci, haz merkezli, dünyevî yönlerini vurgular. Tasavvufta ise nefsin terbiye edilmesi ve “nefsânî özelliklerin” aşılması, daha arınmış bir kalp ve ruh mertebesine ulaşmayı amaçlar.